Thermisch gemodificeerd Fraké Noir uit West-Afrika van importeur Van Dam Bunnik is een uitstekende FSC-gecertificeerde houtsoort om (buiten)deuren van te maken. Dit blijkt uit een project in Aalten van Van Dam en Deurenfabriek Suselbeek uit Sinderen. Er wordt dan ook nu ingezet om de houtsoort onder Komo te brengen. Directeuren Erik Leeuw (Van Dam) en Hendrikus Dannenberg en verkoopleider Bas Franse van Suselbeek vertellen waarom.
In buurtschap De Haart in Aalten zijn de eerste tijdelijke kleine flexwoningen voor jongeren geplaatst. Deze zogenoemde Uuthuuskes voor in totaal vijf kleine kernen worden als (houten) bouwpakket gemaakt en in zijn geheel in een bedrijfshal in Mariënvelde in elkaar gezet. De flexwoningen voor maximaal twee personen overbruggen voor hen de periode naar een koophuis en houden ze zolang in de regio. De tiny houses zijn een ontwerp van het Delftse ontwerpbureau The New Makers, worden gebouwd door bouwbedrijf Wam & Van Duuren in Winterswijk en verhuurd door de Achterhoekse Wooncoöperatie (AWC). Meest opvallende detail: de deuren, gemaakt door Deurenfabriek Suselbeek in Sinderen, zijn van Fraké Noir, een West-Afrikaanse loofhoutsoort die een thermische behandeling heeft gekregen om de stabiliteit en duurzaamheid in lijn te krijgen met de toepassing.
Mooi schaven
Verkoopleider Bas Franse van Suselbeek zegt: “De klant wilde een natuurlijke uitstraling, dus zonder afwerking. Toen we dat bij Erik Leeuw van Van Dam in Bunnik neerlegden, stelde hij thermisch behandeld fraké voor dat Van Dam met merknaam Fraké Noir op de markt brengt.” Directeur Hendrikus Dannenberg zegt: “Om aan de juiste houtdikte voor deuren te komen, is het Fraké Noir gelamineerd. Een enkel boorgat is afgevuld met houtstof en meer niet. Zoiets hoort bij de keuze voor het onbehandeld verwerken van het hout. Het is de eerste keer dat we ervaring met deze houtsoort hebben opgedaan. Het laat zich ontzettend mooi schaven. Het is meteen glad, schuren is niet nodig. Het laat zich ook goed lijmen, dus is het een prima houtsoort om een deur van te maken.” Het ging in de eerste fase van het project om in totaal 32 deuren. Bij het verder uitrollen van dit flexwoningconcept zullen er meer volgen.
Fraké Noir
‘Duurzaam, stijlvol en stootvast met de karakteristieke notenhouten uitstraling’. Zo omschrijft Houthandel Van Dam in Bunnik zijn houtmerk Fraké Noir (botanische naam Terminalia superba). Het is dan ook geen wonder dat deze loofhoutsoort nadat het een thermische behandeling heeft ondergaan inmiddels als gevelbekleding menig project siert. Directeur Erik Leeuw zegt: “We werken nu aan een Komo-goedkeuring van ons Fraké Noir FSC voor deuren en kozijnen. De verwachting is dat we dit eind 2021, begin 2022 afronden.”
Het Fraké Noir van Van Dam, zit in duurzaamheidsklasse I. Leeuw: “Daarmee is het uitermate geschikt als deurenhout. Het heeft een lage krimpklasse (I). Ook is het hout door de hittebehandeling erg stabiel en kent het nagenoeg geen krimp en zwel meer.” Hij vervolgt: “Wij modificeren in 25, 32 en 44 mm dikte. Om aan de gewenste dikte voor deurhout te komen, worden de gemodificeerde lamellen gevingerlast en/of gelamineerd. Vanwege de stabiliteit is het sowieso een trend in de deurenindustrie geen volhout maar H3-deuren te maken (horizontaal/drielaags opbouw).”
FSC
Ooit was fraké, ook wel limba genoemd, een niet-commerciële houtsoort waar weinig tot geen vraag naar was. Dat veranderde circa vijftien jaar geleden toen de eerste testen om de loofhoutsoort thermisch te modificeren succesvol bleken. Leeuw: “Als Van Dam in Bunnik zijn we toen gestart met gevelbekleding. Dat heeft een behoorlijke vlucht genomen. Wij hebben een unieke samenwerking met twee leveranciers. Houtproducent Congolese Industrial Wood CIB, onderdeel van Olam heeft 2,2 miljoen hectare FSC-gecertificeerd bos en SWM waar het hout gemodificeerd wordt. Wij als Van Dam nemen de volledige productie fraké op dat in Finland zijn hittebehandeling ondergaat. Zo zijn we in staat uitsluitend FSC-gecertificeerd fraké leveren dat als Fraké Noir wordt vermarkt.”
Het succes van thermisch gemodificeerd hout heeft veel te maken met duur en temperatuur van de hittebehandeling. Voor het juiste resultaat moet die precies goed zijn, in dit geval 212 graden Celsius. Leeuw: “Thermische modificatie maakt het hout iets brosser. Omdat loofhout geen vroeg-en laathout kent, houdt het zich op dat vlak na behandeling beter dan naaldhout. De broosheid is daarmee significant lager. Het toont zich na het schaven als een spekglad oppervlak. Dat is ook de reden dat we het onder Komo willen gaan brengen. We zijn met de laatste testen bezig en zodra deze afgerond zijn, kunnen we de delen ook standaard onder Komo gaan leveren.”
Markt voor Fraké Noir
Fraké Noir van Van Dam is egaal notenbruin en fijngetekend met een donkere vlamstructuur. Het is vrijwel foutvrij maar een enkele kleine noest, boordergaatje of kleine harsaftekening kan voorkomen. “Dat past niet per se bij de timmerindustrie, dus dat zal eventueel geoptimaliseerd of opgevuld moeten worden”, aldus Leeuw. Omwille van de duurzaamheid is het niet noodzakelijk de houtsoort met een coating af te werken. Het laat zich goed afwerken met filmvormende, dampopen systemen. Door de hoge stabiliteit van het hout zal de afwerklaag minder belast worden en minder onderhoud vragen. Leeuw: “Wij zien een duidelijke markt voor thermisch gemodificeerd hout in Nederland. Als product zal het in de prijsklasse zitten van andere gemodificeerde houtsoorten als Finti en Accoya.”
Grote pré is dat het fraké van Van Dam uitsluitend duurzaam wordt geproduceerd en FSC-gecertificeerd is. Bij CIB wordt er een keer per dertig jaar gemiddeld 0,8 stam per hectare geoogst. Leeuw: “Wij leveren zelf uitsluitend nog gecertificeerd hout (FSC/PEFC). Wij willen het tropische hout van de juiste duurzame herkomst. Alleen zo werk je als houtsector mee aan instandhouding van biodiversiteit met oog voor de rechten van de lokale bevolking. Dat zit inmiddels in onze genen.”
Dit artikel is afkomstig uit Timmerfabrikant 12-2021. Nog geen abonnee? Klik hier!