De timmerindustrie scoort boven het landelijk gemiddelde als het gaat om psycho-sociale arbeidsbelasting (PSA). Koppel je dat aan de uitstroomcijfers van de sector, dan weet je dat er iets moet veranderen. De Stichting Sociaal en Werkgelegenheidsfonds Timmerindustrie SSWT gaat dan ook in de tegenaanval met voorlichting, een gezondheids- en een ‘onboardingcampagne’. SSWT-coördinator Dick Teerling: “Werkgevers die dit onderwerp laten liggen, snijden zich echt in hun eigen vingers.”
Doe de zelftest. Spoort u uw werknemers regelmatig aan om sneller te werken, terwijl dat niet gaat? Vindt u het grappig als de broodtrommel van een leerling of medewerker regelmatig ‘verdwijnt’ zodat hij of zij de lunch mist? En het vastspijkeren van een medewerker aan een hsb-element met hetzelfde effect? Heeft u een leerling of medewerker die altijd het pispaaltje is? Is er bij u in het bedrijf een onafhankelijke vertrouwenspersoon aanwezig? Wie vier keer ‘ja’ en een keer ‘nee’ heeft geantwoord op bovenstaande vragen, krijgt vroeg of laat een probleem. Tijdens de vorig jaar gehouden netwerkbijeenkomsten van de NBvT gaf werkgelegenheids- en scholingsadviseur Miriam Bonsing van SSWT bovenstaande praktijkvoorbeelden aan van PSA. Daarbij gaf ze ook aan: “Wat vroeger een geintje leek, kun je nu niet meer maken.”
Uitstroom
Onder PSA vallen alle factoren die bij het werk stress kunnen veroorzaken, zoals werkdruk, emotionele belasting, of ongewenst gedrag door anderen op het werk. Dat zijn in veel gevallen vermijdbare oorzaken. Uit het grootschalige preventief medisch onderzoek (PMO) dat inmiddels één jaar loopt onder werknemers in de timmerindustrie, geeft 18 procent van de ondervraagden aan soms last te hebben van PSA waaronder ongewenst gedrag binnen de werkomgeving (collega’s of leidinggevenden). Het landelijk gemiddelde ligt op 17 procent.
Erg ver loopt dat dus niet uit elkaar. Maar leg je dit cijfer naast het uitstroomcijfer van de om nieuw personeel springende timmersector, dan is dat het wel. Eén op de drie instromers is binnen een jaar weer uit de sector vertrokken. Het is te simpel te stellen dat het één een direct gevolg is van het ander. “Wat je echter wel kunt zien”, verduidelijkt Bonsing, “is dat wij als timmerindustrie net als veel productieomgevingen niet toegerust zijn voor de nieuwe generatie. Jongeren willen flexibel kunnen werken, zoeken afwisseling, zijn opgegroeid in een overlegcultuur en willen een ‘leuke’ baan.
Houd je als ondernemer vast aan een hiërarchische, strak geleide, tijd gedreven omgeving, dan loopt dat op een gegeven moment spaak.” Dat laat de sectorale vitaliteitsscan ook zien. Teerling: “PMO’s geven ons een beeld van de situatie. Verbetering van het werkklimaat en gerichte aanpak van PSA is dringend noodzakelijk. De arbeidsinspectie heeft het op de korrel, net als sociale partners.”
Kostenpost
Breed uitgemeten affaires bij tv-programma’s De Wereld Draait Door en The Voice, bij Ajax en NPO Sport tonen niet alleen de kwetsbaarheid van mensen aan, maar ook het belang van een veilige werkomgeving, gewenst gedrag en duurzame inzetbaarheid. “Mensen die zich opgejaagd of onveilig voelen, worden minder productief. Uiteindelijk liggen uitval en verzuim van werknemers in het verschiet. Het is een kostenpost die ten koste gaat van het rendement”, aldus Teerling.
Onboarding
SSWT helpt de sector aan een uitgebreid programma hoe nieuwe medewerkers in de timmerindustrie te introduceren, in te werken en te laten integreren, kortweg ‘onboarding’. “Het is het managen van verwachtingen”, aldus Bonsing. Teerling: “Hoe ga je met elkaar om en heb je een gezonde werkomgeving is daar ook onderdeel van.” Om deze gezonde werkomgeving in kaart te brengen voert Simple Check in opdracht van SSWT bij timmerbedrijven desgewenst een Health Check uit om de gezondheid van de medewerkers in kaart te brengen. Daarbij wordt gekeken naar zowel de fysieke als de mentale gesteldheid van de werknemer. Ook wordt de leefstijl in kaart gebracht. De duurzame inzetbaarheid wordt in kaart gebracht met een vitaliteitsscan, de Duurzame Inzetbaarheid Index (DIX). “De gegevens zijn voor de werknemer. Vanwege de privacy krijgen alleen bedrijven met meer dan dertig medewerkers een globale rapportage van de uitkomsten”, aldus Teerling.
Een PSA-analyse dient als een eerste aanzet tot het bespreekbaar maken van psycho-sociale risico’s en druk op het werk. Bonsing: “Het is belangrijk dat bedrijven het intern over deze onderwerpen gaan hebben. We zullen de komende periode hier ook meer trainingen voor aanbieden. Ook voor leidinggevenden om hen beter uit te rusten met deze problematiek om te gaan en bespreekbaar te maken. In een uur kun je al heel veel bereiken.”
Vertrouwenspersoon
Het aanvragen van een PMO loopt voorspoedig. Mede omdat de voorlopers op LinkedIn hun positieve ervaringen delen. Teerling: “Werkgevers die dit onderwerp laten liggen, snijden zich echt in hun vingers. Je zult in je onderneming aandacht moeten schenken aan je menselijk kapitaal. Zeker in tijden van arbeidskrapte.” Bonsing: “Het is je ogen sluiten voor een nieuwe realiteit. De inzetbaarheid en productiviteit van je medewerkers is van een groot aantal zaken afhankelijk, en niet in de laatste plaats of je naar ze luistert.”
Vanaf 2021 is élke onderneming ongeacht omvang wettelijk verplicht PSA-beleid te formuleren en een vertrouwenspersoon aan te stellen. De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert daar ook op. Teerling: “SSWT heeft drie vertrouwenspersonen beschikbaar die de sector kennen en extern zijn in te huren.” Het is niet verstandig om een bedrijfsmaatschappelijk werker of personeelsfunctionaris, naast de reguliere taak, aan te stellen als vertrouwenspersoon. Dit kan conflicten in de reguliere taken tot gevolg hebben.
Bonsing: “Als kleine of middelgrote organisatie is het vaak complex en kostenintensief om twee of meer medewerkers als vertrouwenspersoon aan te stellen. Een externe vertrouwenspersoon is onafhankelijk en objectief en heeft geen binding met het bedrijf. Bovendien is het vaak een expert, met veel kennis en ervaring.” Een nieuw ‘onboardingprogramma’ voor de timmerindustrie start in het voorjaar. Neem daarvoor contact op met NBvT. Werknemers in de timmerindustrie die inzicht willen krijgen in hun eigen werk- en leefsituatie kunnen de DIX invullen op johan.nl. Voor bedrijven heeft SSWT hiervoor de al genoemde campagne Health Check.
Dit artikel komt uit Timmerfabrikant, nummer 4 2023. Abonneren? Dat kan hier!