Als enige Komo-gecertificeerde producent van zowel coatings als lijmen voor kozijnverbindingen heeft single-part-productie al enkele jaren de volle aandacht van verffabrikant Teknos Drywood. De onderneming heeft de afgelopen jaren veel tijd gestoken in het bedenken, ontwikkelen en testen van diverse manieren om ramen en kozijnen eerst van verf te voorzien en daarna te assembleren. Met de opgebouwde kennis en ervaring is volgens Teknos Drywood directeur Mari de Meijer single-part-productie (SPP) op drie manieren succesvol uit te voeren.
Single-part-productie (SPP) is zowel voor de timmerindustrie als voor zijn toeleveranciers een belangrijke ontwikkeling voor in de toekomst. De productiemethode heeft voor kozijnen grote voordelen om de concurrentie met andere materialen op zowel kwaliteit als kosten aan te kunnen. Zo is het mogelijk sneller te produceren, met minder logistieke handelingen. De coatingkosten zijn bovendien lager door vermindering van overspray. Daarnaast kan de timmerfabrikant ook werken met eenvoudigere apparatuur voor automatisch spuiten en geforceerd drogen.
Om deze reden geeft Teknos Drywood single-part-productie, als enige Komo-gecertificeerde producent van zowel coatings als lijmen voor kozijnverbindingen, al enkele jaren de volle aandacht. Er is veel tijd gestoken in het bedenken, ontwikkelen en testen van diverse manieren om ramen en kozijnen eerst van verf te voorzien en daarna te assembleren. Met de kennis en ervaring die het bedrijf nu heeft opgebouwd, kun je single-part-productie op drie manieren uitvoeren.
Methode 1
Methode 1 is applicatie van een dunne flowcoat/impregneerlaag gevolgd door het assembleren van het kozijn met daarna op traditionele manier afspuiten van het gehele kozijn. Dit is een relatief eenvoudig te realiseren methode. Een grote buitenlandse klant van Teknos werkt al vele jaren op deze manier. Deze systeemopbouw is ook getest volgens de eisen van BRL 0819 en voldoet zowel aan de eisen ten aanzien van sterkte als het dicht en droog blijven van de verbinding. Omdat er bij dergelijke systemen altijd sprake is van maatwerk zal er per timmerfabriek gekeken moeten worden naar de details van de uitvoering. Met deze methode kan worden bespaard op arbeid en ruimte bij vervanging van een traditionele flowcoatinstallatie. Nadeel blijft dat er nog een spuitlaag op traditionele manier moet worden aangebracht.
Methode 2
Een andere manier is het spuiten van een voorlaklaag in twee lagen in losse onderdelen. Dit is relatief eenvoudig te doen omdat hiervoor al machines op de markt zijn. Na aanbrengen van het volledige voorlaksysteem worden de onderdelen verlijmd met Drywood Optijoint XP (II) waarbij de overmaat aan lijm wordt verwijderd. Dit is vergelijkbaar met de traditionele manier van kozijnen opsluiten zonder coating. Deze manier van werken kent wel specifieke aandachtspunten. Ten eerste moet de overtollige lijm op een nette manier verwijderd worden. Praktijktesten hebben aangetoond dat dit mogelijk is, zeker wanneer bij witte kozijnen gebruik wordt gemaakt van de witte variant van Drywood Optijoint. Voor een voorlakkozijn geeft dit esthetisch een zeer goed werkbaar resultaat waarbij de lijm na aflakken niet meer zichtbaar is.
Een andere uitdaging is het bereiken van de juiste sterkte van de verbinding. In het afgelopen jaar heeft Teknos, grotendeels samen met SHR Houtresearch in Wageningen een aantal testen uitgevoerd waarbij kozijnverbindingen met verf en lijm in de verbinding zijn verouderd en beproefd op sterkte. De resultaten van dergelijke testen geven aan dat het dicht en droog blijven van de verbinding goed gewaarborgd is. De sterkte van de verbinding vraagt wel om aandacht. Dit is logisch omdat een coating van nature minder sterk is als een lijm. De resultaten van diverse testen hebben laten zien dat het mogelijk is om aan de eisen voor sterkte te voldoen mits er wordt gekozen voor de juiste details van de verbinding. Hierbij zijn aantallen en plaatsing van de deuvels van groot belang. Tevens zijn er mogelijkheden om de sterkte verder te verhogen door het toepassen van een extra mechanische verbinding in de vorm van een plug of schroef.
Methode 3
Voor het coaten in onderdelen van afgelakt geveltimmerwerk is het om esthetische redenen niet wenselijk dat de lijm bij het opsluiten uit de verbinding komt. Daarom heeft Teknos Drywood daarvoor samen met Innodeen (voorheen Kreunen) de DJP-Profix-verbinding ontwikkeld. Bij deze methode wordt het binnendeel van de verbinding afgeplakt met een voorgesneden maskeertape om te voorkomen dat er verf in het midden van de verbinding komt. Vervolgens wordt aan de buitenzijde van de verbinding een samendrukbaar bandje aangebracht dat voorkomt dat de lijm bij het opsluiten naar buiten treedt. Als volgende stap wordt er Drywood Optijoint XP II op de kopse kant van de stijl of op het langsvlak aangebracht. Als laatste stap worden stijlen en dorpels verbonden met de DJP Profix-plug en schroef. Hierbij is het niet nodig om druk toe te passen. Een opsluitbank is daarbij dus niet nodig. Dit systeem is volledig gecertificeerd binnen de BRL 0819 voor de houtsoorten meranti en sapeli in verbindingsklassen B (beschermd) en C (extreme blootstelling).
Er lopen nu nog onderzoeken om deze werkwijze verder te vereenvoudigen. Zo wordt er gekeken naar de mogelijkheid om het afplakken van het middenstuk van de verbinding achterwege te laten. Daarnaast vindt er onderzoek plaats naar het gebruik van dit type verbinding in combinatie met traditionele deuvels. Samen met producenten van applicatieapparatuur wordt gekeken naar methoden om de lijm mechanisch aan te brengen om daarmee het productieproces nog verder te automatiseren.
Voor- en nadelen
Alle drie de methodes hebben voor- en nadelen. Wat het beste past hangt af van de individuele situatie van iedere timmerfabriek. Denk hierbij aan de interne logistiek, de soort en seriegrootte van de geproduceerde gevelelementen en of er vooral met voor- of met aflak wordt geleverd.
Om de implementatie een succes te maken is het van groot belang om vooraf goed in kaart te brengen wat de wensen, mogelijkheden en onmogelijkheden zijn. Tot slot is de juiste begeleiding bij de uitvoering van groot belang omdat details vaak bepalend zijn voor het behalen van succes.
Advies
Teknos levert niet alleen verf en lijm maar ook kennis en begeleiding bij de applicatie. Het bedrijf kan lokaal advies geven en helpen met het voldoen aan de eisen gesteld aan de verbinding in BRL 0819. Tevens kan Teknos ondersteuning bieden bij het uitvoeren van voortesten om te bepalen of een verbinding gesloten blijft. Wanneer er wordt gekozen voor het coaten in onderdelen is dit doorgaans ook het moment om de applicatieapparatuur van de verf aan te passen. Ook hierbij kan het bedrijf ondersteuning bieden. In applicatiecentra in Denemarken en Finland staan diverse machines ter beschikking om testen uit te voeren. Daarnaast werkt het bedrijf nauw samen met alle vooraanstaande producenten van applicatie- en droogapparatuur.