De gevelbranche (hout, kunststof, metaal) wil de transitie maken naar een circulaire geveleconomie. Hergebruik staat centraal door behoud van een zo hoog mogelijke kwaliteit van de gevels, gevelproducten en -materialen voor een volgende cyclus in de biologische- en technische kringlopen. Dit alles is vastgelegd in een ketenakkoord Circulaire Geveleconomie met de overheid.
Ramen, deuren, puien en vliesgevels bestaan allemaal uit een veelheid aan materialen van metaal, kunststof en hout, tot vlakglas en hang- en sluitwerk. In ontwerp en vervaardiging staat vaak het eenmalig gebruik centraal om na de gebruiksfase te worden afgevoerd als bouwafval. En dat is zonde, zeker in het licht van milieudoelstellingen van CO₂-reductie en een circulaire economie met minder afval.
Gevelbranche
Vijf brancheorganisaties in de gevelbouw maken zich dan ook hard voor hergebruik en beperking van de afvalstroom. Betrokken organisaties zijn de Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBvT), Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche (VMRG), Vereniging Kunststof Gevelelementenindustrie (VKG), Bouwend Nederland Vakgroep Glas en Algemene Branchevereniging Hang- en Sluitwerk (VHS). Wat ooit een raam, kozijn, deur of vliesgevel was, zo is de insteek, wordt in een nieuw gebouw zo mogelijk, weer een onderdeel van een gevel.
In 2020 is het onderzoek ‘Verkenning producentenverantwoordelijkheid voor de gevelbouw’ afgerond. Hieruit bleek een enorme potentie voor circulair bouwen én CO₂-reductie. Over de doelstellingen, afspraken en activiteiten richting 2030 is de gevelbranche met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het gesprek aangegaan over realisering van de circulaire geveleconomie met hergebruik van metalen, houten en kunststof gevels met bijbehorende onderdelen, zoals glas en hang- en sluitwerk. Dat kan in onderdelen, zo is de gedachte, maar ook in zijn geheel.
Ontwerp
Bij circulair bouwen, hoort allereerst circulair ontwerpen. Dat betekent aandacht voor verbindingstechnieken en ‘losmaakbaarheid’. Dat heeft gevolgen voor de verbinding tussen frame (profielen) en glaslatten, maar ook glas, rubbers, dichtingen, hang- en sluitwerk, eventueel stelkozijn en frames onderling. Ook toegankelijkheid van onderhoud en demontage speelt een rol. Standaarddetails voor verbindingen zouden circulaire mogelijkheden in de toekomst kunnen vergroten. Gewenste ontwikkelingen daaromtrent zijn in een roadmap (zie elders) op een rij gezet. Het belangrijkste deel van de CO₂-impact van een gevel komt voort uit de productiefase. Vandaar dat daar veel te winnen is. Een toename in recyclen en hergebruik leidt direct tot aanzienlijke CO₂- reductie.
Demontage, hermontage
Demontage en hermontage betekent het nodige voor het proces en de organisatie van de fabricage van gevelelementen. In de genoemde verkenning zijn alleen op hoofdlijnen de aandachtspunten voor de productie geïnventariseerd. Partijen in het ketenakkoord gaan in samenwerking met partners in de kringloop de synergievoordelen benutten. Onderdeel van het ketenakkoord is een (detail)inventarisatie van alle bestaande processen. Dit om zicht te hebben op alle bestaande varianten in het verlengde van de businessmodellen recycling tot en met gevel-als-een-service. Waar zijn verbeteringen en innovaties mogelijk?
Schone ontmanteling op de bouwplaats, demontage en scheiden van afvalstromen zijn essentiële onderdelen van een circulaire geveleconomie. Dit alles moet leiden tot meer herbruikbaarheid van (delen van) de gevel en beschikbaarheid van secundaire grondstoffen die vervolgens kunnen worden gebruikt voor ‘nieuwe’ gevelproducten. De gevelbranches hebben een uitnodiging gestuurd aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om hierin samen te werken. Meer achtergrondinformatie, het verkenningsrapport, de roadmap naar 2030 en de verdere stappen zijn te vinden op website circulairegeveleconomie.nl.