“Terwijl de bedrijvigheid in veel sectoren (grotendeels) is stilgelegd of is stilgevallen als gevolg van het advies om zoveel mogelijk thuis te blijven, kan er op bouwplaatsen nog altijd gewoon doorgebouwd worden. Maar de vrees voor de economische gevolgen op langere termijn groeit.” Dit concludeert Michel van Eekert, directeur van Buildsight, op basis van marktanalyses die zijn onderzoeksbureau recent uitvoerde.
De hygiënemaatregelen ter bestrijding van het corona-virus moeten op bouwplaatsen altijd in acht worden genomen. Er moet voor gezorgd worden dat men 1,5 meter afstand tot elkaar kan houden. Om dat voor de bouwsector in de praktijk te brengen, is het protocol ‘Samen veilig doorwerken’ opgesteld door de branchevereniging Bouwend Nederland en allerlei partijen daaromheen. “Het protocol schrijft bijvoorbeeld voor dat bouwpersoneel zoveel mogelijk op eigen gelegenheid naar het werk moet komen. Over gedeeld vervoer ontstond namelijk onrust onder het bouwpersoneel”, licht Van Eekert toe. Dit protocol moet ervoor zorgen dat het werk binnen de bouw zoveel mogelijk door kan gaan zolang de overheidsmaatregelen tegen de verspreiding van het corona-virus van kracht zijn.
Gevolgen
Dat is ook nodig want sinds de uitbraak van het corona-virus in Nederland, zijn er wel degelijk negatieve gevolgen opgetreden die de voortgang van de bouwproductie bedreigen. Aanvankelijk vielen renovatieprojecten stil omdat opdrachtgevers niet meer toestonden dat bouwpersoneel bij bewoners in huis kwam. Dankzij het protocol ‘Samen veilig doorwerken’ kunnen renovatieprojecten weer op gang worden gebracht. Buitenlandse inhuurkrachten vertrekken van de bouw en de bouwtoelevering. Van Eekert: “Ze zijn niet alleen bang voor besmetting, maar vrezen ook voor het sluiten van landsgrenzen.” De bouwtoelevering wordt geraakt door de verminderde beschikbaarheid van binnenvaartschepen. Door lokale corona-maatregelen zijn sommige buitenlandse havens en sluizen uit bedrijf genomen en zijn schepen stil komen te liggen. Bovendien kunnen veel noodzakelijke examens voor schippers niet doorgaan waardoor hun vaarbewijzen verlopen. Gemeenten hebben problemen om de vergunningverlening op gang te houden door de vele ziekmeldingen onder ambtenaren. Daarnaast is de massale omschakeling naar thuiswerken voor veel gemeenten lastig en kunnen inspraakbijeenkomsten over bouwprojecten niet meer doorgaan. De bouwproductie loopt vertraging op omdat bouwpersoneel zich vaker ziek meldt: het ziekteverzuim bij bouwbedrijven is meer dan verdubbeld.
Tekort aan bouwmateriaal
Veel bouwbedrijven lopen tegen tekorten aan bouwmateriaal aan, zo blijkt uit een coronaenquête die Bouwend Nederland onder haar leden hield. “Hamstergedrag van de handel is waarschijnlijk een oorzaak, waardoor directe leveringen aan bouwbedrijven onder druk zijn komen te staan. Mogelijk dat ook aannemers zelf in beperkte mate meer materialen bestellen, maar zij zijn veel minder ingericht op het houden van voorraad”, zegt Van Eekert. Volgens leveranciers is er geen sprake van structurele tekorten. Uit het onderzoek van Bouwend Nederland blijkt dat ruim 60 procent van de bouwbedrijven in de eerste fase van de corona-uitbraak in Nederland ook heeft te kampen met werk dat is stilgelegd door opdrachtgevers. Nu het protocol ‘Samen veilig doorwerken’ is ingesteld, wordt gehoopt dat dit werk weer op gang komt. Zorgelijker is het daarom dat 87 procent van de bouwbedrijven (tot wel 50 procent) minder offerte-aanvragen verwacht. Door de enorme economische gevolgen van de wereldwijde corona-uitbraak zullen opdrachtgevers toekomstige bouwplannen uitstellen of er helemaal van afzien.
Lastig
De bouwsector zet zich daarom schrap voor een nieuwe crisis. “Naarmate de beperkende maatregelen langer aangehouden moeten worden en de stabiliteit van het financiële systeem en de internationale verhoudingen op de proef gesteld worden, zullen de economische gevolgen voor Nederland en de Nederlandse bouwsector groter zijn”, stelt Van Eekert. Omdat de corona-crisis geen precedent kent, zijn economische prognoses lastiger te maken dan ooit, maar natuurlijk worden er pogingen gedaan. Buildsight brengt elk kwartaal een prognose uit voor de bouwsector die maandelijks wordt aangevuld. De laatste aanvulling verscheen op 1 april.