Geïntegreerde bewerkingsconcepten, geschakelde machines en onvermoeibare robots, dat is de toekomst die voor de houtbewerkende en -verwerkende industrie gloort. Tenminste, dat is de spiegel die 1.500 exposanten op de recent gehouden houtbewerkingsvakbeurs Ligna in Hannover de circa 90.000 bezoekers voorhielden.
De werknemer van de toekomst in de houtverwerkende industrie heet Kuka. Een andere conclusie valt na een bezoek aan de recent gehouden houtbewerkingsvakbeurs Ligna 2019 (22 t/m 31 mei 2019) in Hannover niet te trekken. Kuka pakt, stapelt en legt neer. Maar hij (of is het een zij?) en alle gelijksoortige robotarmen zijn ook bedreven in bijvoorbeeld het opbrengen van verf en lak. En dat zonder cao, tegen een eenmalige investering en een servicecontract. “Het is eigenlijk geen wonder”, zegt Gerard de Lange van specialist in spuiterij-inrichtingen LTI in Alphen aan den Rijn. We spreken hem in Hannover op de stand van Makor. “De intrede van robotarmen begint ook in ons land vaste voet aan de grond te krijgen. Het is moeilijk gekwalificeerd personeel te krijgen.
Er is nauwelijks opvolging te realiseren. Daarnaast, door de steeds grotere kozijnafmetingen, loopt ook de techniek van het spuiten tegen zijn grenzen aan. Er lopen al veel spuiters met schouderklachten rond. De introductie van robots is dus eigenlijk onvermijdelijk.” De verffabrikanten en machinebouwers springen dan ook graag bovenop de introductie van spuitrobots. “Maar ook op dat vlak neemt het grote Nederlandse kozijn een aparte plaats in”, aldus De Lange. “Niet voor niets zie je op veel stands spuitrobotdemonstraties met kozijnen van beperkte omvang. Dat gaat snel en ziet er goed uit. Maar het is best wel ingewikkeld en de programmatuur moet vaak omgeschreven worden voor het Nederlandse kozijn. Bovendien, hoewel de spuiter wellicht niet altijd dezelfde constante kwaliteit haalt, ziet hij wel eventuele beschadigingen die extra afwerkingsaandacht vragen. Wie de spuiterij automatiseert, moet ook iets vinden voor de kwaliteitscontrole.” Makor introduceerde in Hannover zelf op dat vlak de Kurex. Deze detecteert eventuele beschadigingen in het hout en brengt daar voor het feitelijk schuren een bolvormende uw-watergedragen putty op aan. De Lange: “De machine is vooral bedacht om beschadigingen in bijvoorbeeld gevingerlast hout voor schuren en aflakken volautomatisch weg te werken om de kwaliteit van het eindproduct verder omhoog te brengen.”
Industrie 4.0
De techniek die, gebundeld in de term Industrie 4.0, twee edities geleden op de Ligna zijn intrede deed, is nu speerpunt bij alle grote fabrikanten van houtbewerkingsmachines en -technieken. Vervat bij SCM als ‘The Smart & Human Factory’, bij Homag als ‘Networked, digital workshop’, bij Weinig als ‘Central System Control’ en bij Biesse ‘Ready, it’s tomorrow’ bemoeien de fabrikanten zich met het samenspel van machine en software te optimaliseren om in een enkele arbeidsgang, met zo weinig mogelijk menselijke tussenkomst (‘handjes’), het houten (half)product door de fabriek te geleiden. Het is allemaal prachtig om te zien, maar de schaalgrootte die dit zowel in productieomvang als -locatie vergt, overstijgen vaak die van de vaak kleinschaliger kozijnen-, deuren- en hsb-fabrikant die we in ons land gewend zijn.
Hsb
Dat wil echter niet zeggen dat er tussen alle concepten geen interessante onderdelen zitten die ook stand-alone hun mannetje staan. Opvallend is daarbij de aandacht voor houtskeletbouw. Zo presenteerde Biesse, mede op aandrang vanuit de Nederlandse dealer De Groot Bewerkingsmachi-nes, de Uniteam RC. Deze debuteerde in Hannover en wordt gepresenteerd als dé machine voor Nederlandse houtskeletbouwers. Dit cnc-gestuurd bewerkingscentrum is een nieuw instapmodel voor de bewerking van houtdelen en scheidingswanden.
De bewerking van geprefabriceerde panelen en frames is in een enkele arbeidsgang alzijdig met vijf assen te doen (zagen, frezen, boren), waarbij het hout niet meer wordt losgelaten. De machine kan overweg met diverse hsb-voorbewerkingsprogramma’s. “Ideaal voor bedrijven die willen reageren op de meest complexe eisen met een modern ontwerp”, zegt productspecialist Marco ten Braak van De Groot Bewerkingsmachines. De eerste machine voor de Nederlandse markt is reeds verkocht en zal naar alle waarschijnlijkheid in de bouwvak worden geplaatst. Biesse (en dealer De Groot) zien het volume houtbouw zowel internationaal als in ons eigen land toenemen en anticiperen daarop met deze nieuwe ontwikkeling. Ten Braak: “Alle technische en softwarematige eigenschappen had Biesse al in huis. In de nieuwe RC is gecombineerd voor de productie van hsb-elementen.”
Oikos
Op de stand van SCM was een gelijksoortige machine te vinden, zij het al langer op de markt en met zes assen. De Oikos is een automaat voor de bewerking van balken en modulaire wandelementen. Ontworpen en ontwikkeld door SCM, zorgt het voor de volledige integratie met de meest gebruikte CAD-ontwerppakketten in deze sector. De productie van opeenvolgende werkstukken, met zeer snelle gereedschapswissels verloopt moeiteloos, ook als die totaal verschillend zijn van elkaar. Verkoper binnendienst Jurjen van Duijn Van SCM Group Nederland: “Naast de Superset vierzijdige schaafbank gaat hier in Hannover de grootste Nederlandse belangstelling uit naar de Oikos.”
Ondersteuning
Onderhoud op afstand en serviceondersteuning rechtstreeks van de fabrikant, dat is de insteek van de Altendorf Groep. Deze groep heeft nu ook de kantenmachines van Hebrock binnen zijn gelederen. Dit kwam tot uitdrukking in een gezamenlijke presentatie op de beursvloer. De groep wil een nauwere verbinding met zijn klanten tot stand brengen. Met onderhoud op afstand kan het onmiddellijke ondersteuning bieden voor nieuwere machines. Voor Altendorf betreft dit F 45 EvoDrive- of ElmoDrive-type machines, geproduceerd tijdens of na 06/2015 met een overeenkomstige software-update en een netwerkkabelupgrade. Met behulp van software kan het supportteam rechtstreeks toegang krijgen tot de machine van de gebruiker en het besturingssysteem controleren, foutenbronnen verwijderen en instellingen aanpassen. Deze ondersteuning is ontworpen om downtimes in de toekomst nog verder te verminderen. Het geeft eens temeer de Industrie 4.0-richting aan waarin machinebouwers denken.
Omvang
De circa 1.500 exposanten toonden zich bijzonder tevreden over deze editie van de tweejaarlijkse manifestatie. “De aanloop is goed, je moet hier gewoon staan”, zo is de algemene consensus. Dat deze aflevering in vergelijking met eerdere edities inboet aan omvang, is zeker voor de Nederlandse bezoeker niet heel erg. Het maakt dat een volle dag, van beursopening tot -sluiting, voldoet om zowel zakelijke contacten te leggen als een goede indruk van het gebodene te krijgen. Opvallend was wel dat sommige hallen zoals 16 en 17 als gevolg daarvan ondanks aanvullingen van landenpresentaties uit zowel Europa als Azië, niet helemaal waren gevuld.
Tijdens de afsluitende persconferentie noteerde beursorganisator Deutsche Messe en branchevereniging VDMA in totaal 90.000 bezoekers, waarvan zo’n 40.000 niet uit Duitsland, wat het internationale karakter van het evenement eens te meer benadrukt.
De volgende Ligna zal worden gehouden van 10 tot en met 14 mei 2021.