De juiste luchtvochtigheid is van cruciaal belang bij de be- en afwerking van hout. Marktleider op gebied van commerciële en industriële luchtbevochtiging Condair realiseerde recentelijk een groot project bij De Jong Kozijnen in Oosterhout. Want wie de foutmarge van zijn grondstof naar beneden wil krijgen, de standtijd van zijn gereedschap wil verlengen en de verfhechting wil verbeteren, komt onherroepelijk uit op luchtbevochtiging, zo weet Condair-accountmanager Henk Hamer.
De Jong Kozijnen in Oosterhout levert zowel aan bedrijven als particulieren. “We hebben een zestigtal klanten in de week”, zegt bedrijfsleider Roger Daems. “Ze weten ons via diverse kanalen te vinden. We verwerken nu wekelijks circa 2.000 houten onderdelen. Daarvoor hebben we een machinepark van twee Windowmasters 40 staan welke aangevuld gaat worden met een Windowmaster Topline 50 in Q4 van dit jaar. Hiermee kunnen we opschalen naar een 3.500 onderdelen per week. Een Gluemaster en drie opsluitbanken verzorgen een vlotte doorgang van de producten richting de spuiterij. Kwaliteit is waar het om draait.” Het tempo in de fabriek is hoog, de werkplaats staat altijd vol en de machines draaien continu. Er mag geen kink in de productiekabel komen. “We zijn voor alles een geoliede productiemachine waarin over elke productiestap is nagedacht en die waar mogelijk wordt geoptimaliseerd. Alleen in een optimale productieomgeving kun je de wedstrijd winnen. Dat en de marktstrategie om voornamelijk massief hout toe te passen, maakt luchtbevochtiging door een vernevelingsinstallatie in opslag en werkplaats belangrijk.”
Cnc-bewerkingscentra
Niet iedere timmerfabriek heeft een vernevelingsinstallatie, zo weet ook accountmanager Henk Hamer van luchtbevochtigingsspecialist Condair in Amsterdam. “De houtindustrie komt qua vernevelingsimplementatie een beetje achteraan de andere geautomatiseerde markten. Dat heeft vooral te maken met de relatief recente introductie van cnc-gestuurde bewerkingscentra. Die brengen een eigen ruimtedynamiek met zich mee die verschilt van de traditionele houtbewerkingsmachines. Voor traditionele persluchtverneveling met grotere druppels zijn de nieuwe machines te gevoelig. Denk alleen maar aan de printboards en circuitboards die zo kunnen corroderen. Sensoren kunnen verkalken. De hoge output heeft directe invloed op de luchtvochtigheid: de lucht wordt zonder bevochtiging te droog, met alle elektrostatische gevolgen van dien.” Houtbewerkers moeten volgens Hamer dan ook de omslag gaan maken naar hoogwaardige luchtbevochtiging. “Dat betekent een geluidsarme installatie met osmose om de mineralen uit het leidingwater te halen en een hogedrukpomp.” De houtbe- en verwerkende industrie is voor Condair Nederland circa een derde deel van de markt. “Samen met de grafische industrie is het onze grootste markt in Nederland”, aldus Hamer. Begonnen als leverancier van perslucht werd al in 1996 de eerste hogedrukverneveling in het assortiment opgenomen. “De ultrafijne nevel wordt snel in de fabriekslucht opgenomen, zonder restmineralen die de machines kunnen oxideren.”
Optimaal klimaat
Een optimale productieomgeving staat of valt met temperatuur en luchtvochtigheid. Ook voor de realisering van de specifieke prestatieeigenschappen van hout, verf en lijm vormen zij de basis. Hamer: “We kijken in eerste instantie naar de mogelijkheden die de ruimte ons geeft. Directe ruimteverneveling heeft een zogenoemde worp, de afstand die de nevel direct bij het uitstoten aflegt. De microfijne aerosolen worden daarna opgenomen in de omgevingslucht. Zodra het waterdamp is, kan het zich naar overal verspreiden. Dat is altijd gerelateerd aan de temperatuur. Dat zijn de parameters waarmee we als Condair spelen om tot een optimaal klimaat te komen. Die som, inclusief de (indeling van) de hal, bepaalt het uiteindelijke systeem en type vernevelaar.”
Maatwerk
Kwalitatief goed ingekocht hout kan het beste worden bewerkt bij een relatieve luchtvochtigheid tussen de 55-60 procent. Hamer: “Veel mensen weten niet dat bij een te lage luchtvochtigheid de messen veel sneller bot worden, hetgeen leidt tot extra slijpkosten.” Dat een goede relatieve luchtvochtigheid ook van belang is in de spuiterij en in de droogkamers is volgens Hamer ook niet bij iedereen bekend. “Verf, maar ook lijm, is vaak het beste te verwerken tussen de 50-60 procent relatieve vochtigheid. We zien wel spuitcabines en luchtbehandelingskasten waarbij het in het kanaal niet mogelijk is verse lucht of gerecirculeerde lucht te bevochtigen. Ook gerecirculeerde lucht in de droogkamer moet op niveau worden gehouden, qua warmte, maar ook qua luchtvochtigheid. Fabrikanten van verf- of lijminstallaties laten dat in veel gevallen onderbelicht. Ze kunnen ook nauwelijks rekening houden met álle specifieke producten die er op verf- en lijmgebied beschikbaar zijn. Die verantwoordelijkheid wordt vaak bij de timmerfabrikant neergelegd. Dat zijn ook vaak de struikelblokken die we tegenkomen en die aan de basis liggen van problemen met statische elektriciteit, kromtrekken, splijten, scheuren, krimpen en/of lijm- en lakproblemen. Luchtbevochtiging is belangrijk en altijd maatwerk.”
Dergelijke struikelblokken zijn er bij De Jong Kozijnen in Oosterhout gelukkig niet. Roger Daems: “Berekeningen laten zien dat de optimalisering van de productieomgeving door goede luchtbevochtiging ons los van een storingsvrije productie een houtbesparing oplevert van 2 procent. In een gecontroleerde omgeving heb je de volledige regie over de productie.”